نگاهی به زندگی ایلان ماسک

1401/09/27

شایسته شکری

لینک کوتاه آگهی

به گزارش مزایده مناقصه، ایلان ماسک در سال ۱۹۷۱ در آفریقای جنوبی به‌دنیا آمد. او در سن ۲۸ سالگی با فروش استارتاپ کوچک Zip2 به شرکت کامپک میلیونر شد.

ایلان ماسک در سال ۱۹۹۹ شرکت X.com را راه انداخت؛ سال ۲۰۰۲ نوبت به Space X رسید؛ سال ۲۰۰۳ هم او مدیرعامل تسلا موتورز شد.

سال ۲۰۱۲ ایلان ماسک اولین فضاپیمای تجاری را به ایستگاه بین‌الملی فضایی فرستاد. جاه‌طلبی‌های ایلان به این چند مورد محدود نیست. ایلان رویای شکستن مرزهای زمان و مکان را در سر دارد. در ادامه به جزییات بیشتری در مورد زندگی شخصی و حرفه‌ای او می‌پردازم.

ایلان ماسک متولد شهر پرتوریای آفریقای جنوبی است. او دوران کودکی و نوجوانی خود را در این کشور سپری کرد. ایلان در ۱۰ سالگی صاحب یک دستگاه کامپیوتر شد و وقتی ۱۲ سالش شد توانست اولین بازی کامپیوتری خود را بسازد.

این بازی، بلستر (‌Blaster) نام داشت. جالب اینجا است که مجله‌ی PC and Office Technology‌ این بازی را با قیمت ۵۰۰ دلار از او خرید. ایلان در ۱۹ سالگی، برای تحصیل به کانادا مهاجرت کرد. پس از گذراندن دو سال در دانشگاه کویینز، در سال ۱۹۹۱ این دانشگاه را رها کرد و به دانشگاه پنسیلوانیا رفت.

او در آنجا در رشته‌های کسب‌وکار و فیزیک، دو مدرک لیسانس گرفت. سپس برای ادامه‌ی تحصیل در دکترای رشته‌ی فیزیک انرژی به دانشگاه استنفورد در کالیفرنیا رفت. اما ایلان، تنها دو روز آنجا دوام آورد. ورود او به دانشگاه استنفورد هم‌زمان بود با اوج‌گیری شرکت‌های اینترنتی نوپا. او هم برای این‌که از قافله عقب نماند، به این موج پیوست و اولین شرکت خود را با نام Zip2 راه انداخت.

Zip2 یک راهنمای شهری آنلاین بود که محتوای لازم برای سایت‌هایی مثل «نیویورک تایمز» و «شیکاگو تریبون» را تامین می‌کرد. در سال ۱۹۹۹، شرکت کامپیوتری «کامپک» (Compaq)، شرکت Zip2 را با قیمت ۳۰۷ میلیون دلار نقد و ۳۴ میلیون دلار سهام خرید.

شخص ایلان ماسک، از این معامله‌ی تاریخ‌ساز، ۲۲ میلیون دلار به جیب زد. اما این تازه اول راه ایلان جوان بود. قدم بعدی ایلان ماسک، دنیای پرداخت‌های مالی را دگرگون کرد.

ایلان ماسک در سال ۱۹۹۹، شرکت X.Com را تاسیس کرد. این شرکت در زمینه‌ی خدمات مالی آنلاین فعالیت می‌کرد. یک سال بعد، این شرکت با «کانفینیتی» (Confinity) ادغام و سرویس معروف (پی‌پال) (PayPal) متولد شد. در سال ۲۰۰۲ هم فروشگاه اینترنتی eBay شرکت PayPal‌ را با قیمت ۱٫۵ میلیارد دلار تصاحب کرد. در آن هنگام ۱۱ درصد سهام PayPal به ایلان ماسک تعلق داشت.

ایلان ماسک و اسپیس ایکس

ماسک در سال ۲۰۰۱ ماسک به همراه دو تن از دوستان خود به مسکو رفت تا برای پروژه‌های فضایی خود تعدادی موشک قاره پیمای دست دوم از روسیه خریداری کند.

به گفته‌ی دوست ماسک، روس‌ها که به او به چشم یک تازه‌کار نگاه می‌کردند، مرتبا او را مسخره می‌کردند. در نتیجه ماسک و دوستانش مجبور شدند دست خالی به آمریکا بازگردند.

یک سال بعد ماسک به همراه مایک گریفین که تجربه‌ی کار برای CIA ناسا، اوربیتال ساینس و چند شرکت و سازمان معتبر دیگر را در کارنامه‌ی خود داشت، برای خرید ۳ موشک قاره پیما به روسیه بازگشت.

پس از اینکه ماسک متوجه شد روس‌ها قیمت گزاف «۸ میلیون دلار برای هر راکت» مطالبه می‌کنند، تصمیم گرفت خودش شرکتی برای تولید موشک‌های ارزان‌قیمت تأسیس کند و این‌گونه بود که سومین شرکت ماسک با نام «Space Exploration Technologies Corporation» یا به اختصار SpaceX تأسیس شد.

به گفته‌ی یکی از اولین سرمایه‌گذاران اسپیس ایکس، ماسک متوجه شده بود که مواد خام مورد نیاز برای ساخت موشک تنها ۳ درصد قیمت آن را تشکیل می‌دهند. به لطف استفاده از مهندسی نرم‌افزار و طراحی ماژولار، اسپیس ایکس توانست هزینه‌ی پرتاب موشک را با مضربی از ۱۰ کاهش بدهد و همچنان به حاشیه‌ی سودی ۷۰ درصدی دست پیدا کند.

ماسک که با سرمایه‌ی ۱۰۰ میلیون دلاری حاصل از پروژه‌های قبلی خود اسپیس ایکس را تأسیس کرده بود، به‌صورت هم‌زمان عنوان مدیر ارشد اجرایی (CEO) و مدیر ارشد تکنولوژی (CTO) این شرکت را در اختیار دارد.

اسپیس ایکس راکت هایی با نام فالکون الهام گرفته از نام فضاپیماهای در فیلم جنگ ستارگان و کپسول های فضایی با نام دراگون تولید می کند.

در سال ۲۰۰۸ ناسا با عقد قراردادی ۱.۶ میلیارد دلاری، وظیفه‌ی ارسال محموله به ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) طی ۱۲ پرتاب را به اسپیس ایکس سپرد. در همان سال موشک فالکون ۱ این شرکت اولین موشک خصوصی لقب گرفت که ماهواره‌ای را در مدار زمین قرار داده است.

در سال ۲۰۱۲ نیز فضاپیمای دراگون این شرکت توانست عنوان «اولین فضاپیمای ساخت یک شرکت خصوصی که به ایستگاه فضایی بین‌المللی متصل می‌شود» را به خود اختصاص دهد و تاریخ‌ساز شود.

یکی از اهداف مهم اسپیس ایکس، کاهش هزینه‌ی سفرهای فضایی از طریق استفاده‌ی چندین‌باره از راکت‌ها است. در روش سنتی پرتاب راکت به فضا، پس اتمام سوخت موشک، بدنه‌ی راکت در جو زمین رها می‌شود و (اگر هنگام سقوط در جو زمین نسوزد) در نهایت در اقیانوس سقوط خواهد کرد.

از آنجایی که سوخت موشک تنها درصد کمی از قیمت نهایی ارسال کاوشگر و محموله به فضا را تشکیل می‌دهد و بخش اعظم هزینه مربوط به خود راکت است؛ در صورت استفاده‌ی مجدد از راکت، هزینه‌ی سفرها و اکتشافات فضایی چندین برابر کاهش پیدا خواهد کرد.

به همین منظور، اسپیس ایکس پس از بارها تلاش ناموفق، نهایتا در سال ۲۰۱۵ توانست یک موشک فالکون را در بازگشت از فضا با موفقیت روی یک شناور در میان اقیانوس فرود بیاورد تا بتواند در پروازهای بعدی مجددا از آن استفاده کند.

ماجراجویی ایلان در تسلا موتورز

تسلا موتورز، ماجراجویی جدید ایلان ماسک بود. این شرکت در سال ۲۰۰۳ تاسیس شد. ایلان ماسک یکی از بنیان‌گذاران اصلی این شرکت بود.

او هم‌اکنون به‌عنوان مدیر عامل اجرایی و رییس هیات مدیره‌ی تسلا موتورز فعالیت می‌کند.

تسلا موتورز روی طراحی و تولید خودروهای الکتریکی مقرون‌به‌صرفه تمرکز دارد. در سال ۲۰۰۸ این شرکت «رودستر» (Roadster) را معرفی کرد. خودرویی اسپورت که در ۳٫۷ ثانیه سرعت آن از صفر به ۹۷ کیلومتر بر ساعت می‌رسد. این خودروی تمام‌برقی با یک بار شارژ تا حدود ۳۹۳ کیلومتر مسافت را طی می‌کند.

«مدل اس» (Model S) اولین خودروی سدان ‌الکتریکی تسلا بود. این خودرو هم موفقیت‌های زیادی را برای تسلا موتورز به ارمغان آورد. Model S در سال ۲۰۱۳ به‌عنوان خودروی سال مجله‌ی Motor Trend انتخاب شد. تسلا «مدل ایکس» (Model X) سومین خودروی شرکت ۱۲ ساله‌ی تسلا است. یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های مدل X، درهای عقب آن است که مثل دو بال باز می‌شوند.

باتری‌های پاوروال و گیگافکتوری

فعالیت‌های تسلا تنها به تولید خودروهای الکتریکی محدود نمی‌شود. در سال ۲۰۱۵ تسلا از باتری‌های خانگی و صنعتی خود با نام Powewall رونمایی کرد.

این باتری‌ها به صاحبان خانه‌هایی که از پنل‌های خورشیدی برای تأمین انرژی خود استفاده می‌کنند، اجازه می‌دهند در طول روز انرژی خورشیدی را ذخیره و در شب آن را مصرف کنند. حتی اگر خانه‌ای مجهز به پنل‌های خورشیدی نباشد هم باتری‌های پاوروال با ذخیره‌ی انرژی در ساعات کم باری شبکه و مصرف یا تزریق آن به شبکه در ساعات اوج مصرف برق، به کاهش هزینه‌ی برق خانوار کمک می‌کنند.

یکی دیگر از پروژه‌های عظیم و جاه‌طلبانه‌ی ماسک و تسلا، گیگافکتوری است؛ کارخانه‌ی غول‌آسایی که وظیفه‌ی تولید باتری‌های تسلا را بر عهده خواهد داشت. این کارخانه‌ی عظیم که در نوادای آمریکا واقع شده است، مساحتی برابر با ۳۰۰۰ هکتار یا سه برابر سنترال پارک نیویورک دارد. در صورت تکمیل تمامی فازهای کارخانه تا سال ۲۰۲۰، گیگافکتوری بعد از کارخانه‌ی بویینگ در واشنگتن، ببزرگ‌ترین ساختمان روی زمین از لحاظ مساحت لقب خواهد گرفت. در حقیقت گیگافکتوری به قدری بزرگ است که حتی خود ماسک هم هنگام بازدید از آن شوکه شده است.

تسلا که همین حالا عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده‌ی باتری‌های لیتیوم یونی جهان را در اختیار دارد، به لطف گیگافکتوریبه‌زودی به بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی این باتری‌ها نیز تبدیل خواهد شد؛ به‌طوری‌که گفته می‌شود گیگافکتوری به‌تنهایی ظرفیت تولید باتری‌های لیتویم یونی جهان را دوبرابر افزایش خواهد داد.

سیری ناپذیر مانند ایلان ماسک

به نظر می‌رسد بلندپروازی‌های ایلان ماسک حد و مرزی ندارد. او در سال ۲۰۱۳ یک طرح مفهومی انقلابی را منتشر کرد؛ طرحی که می‌تواند صنعت حمل‌و‌نقل را به‌کلی متحول کند. او از این ایده با نام «هایپرلوپ» (Hyperloop) یاد می‌کند. این اختراع می‌تواند سرعت جابه‌جایی بین نقاط جغرافیایی مختلف را به شکل محسوسی افزایش دهد.

هایپرلوپ انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر دریافت می‌کند. در این سیستم افراد داخل کپسول‌های مخصوصی می‌نشینند و با سرعت باورنکردنی ۹۶۲ تا ۱۲۲۰ کیلومتر بر ساعت جابه‌جا می‌شوند. باوجود تمام انتقادها، ایلان ماسک سرسختانه روی این پروژه‌ی انقلابی کار می‌کند.

البته ایده‌پردازی‌های ماسک تنها به پروژه‌ی هایپر لوپ ختم نمی‌شود. فهرست شرکت‌هایی که او در حوزه‌های مختلف، خود راه انداخته یا در راه‌اندازی‌شان سهیم بوده بلند است. گویی در ذهنش آینده‌ای را ترسیم کرده و هر یک از این شرکت‌ها تکه‌ای از جورچین آن «آینده»اند.

نمی‌شود آینده‌ی جهان را زیبا تصویر کنید و به انرژی‌های پایدار و تجدیدپذیر توجه نداشته باشید.

ماسک خیلی وقت پیش در سال ۲۰۰۶ به پسر خاله‌هایش، لیندن و پیتر کمک کرده بود تا شرکت سولارسیتی را در زمینه‌ی انرژی خورشیدی راه بیندازند. بعدها در آگوست ۲۰۱۶ تصمیم گرفت حضور پررنگ‌تری در این حوزه داشته باشد و از طریق شرکت تسلا، سولارسیتی را تصاحب کرد تا زنجیره‌ی تامین تسلا را کامل کند.

ماسک در این باره گفته: «انرژی خورشیدی و ذخیره‌سازی انرژی در کنار هم بهتر کار می‌کنند. تسلا (بخش ذخیره) و سولارسیتی (تولید انرژی خورشیدی) با هم می‌توانند هم از نظر فناوری و هم اقتصادی بهترین عمل‌کرد را داشته باشند، تا در نهایت فرآیند تولید، ذخیره و مصرف انرژی بهبود یابد.»

ماسک به هدف توسعه‌ی ایده‌هایی مشابه هایپرلوپ، شرکت بورینگ را تاسیس کرد تا به قول خودش رفت‌وآمد شهری را از شکل دوبعدی فعلی به تودرتویی سه‌بعدی تبدیل کند. او معتقد است شلوغی آمدوشد خودروها در شهرها را می‌توان با حفر تونل‌های ویژه‌ای در شهرها به حداقل رساند. فاز آزمایشی این تونل‌ها در محوطه‌ی شرکت اسپیس‌ایکس حفر و آزمایش شد.

آینده‌ی ایلان ماسک بدون هوش مصنوعی و افزایش توانایی مغز انسان تحقق نمی‌یابد. دو شرکت «اُپن‌اِی‌آی» (OpenAI) و «نرولینک» (NeuroLink) برای همین تاسیس شدند.

ماسک اغلب در مصاحبه‌هایش از آینده‌ی هوش مصنوعی خیلی خوب تعریف نمی‌کند و مانند استیو هاوکینگ نگران از کنترل خارج شدن آن است. هدف شرکت OpenAI این است که در کنار توسعه‌ی هوش مصنوعی از خدمت‌گزاری دائمی آن به بشر مطمئن شود.

شرکت نرولینک در آغاز بیماری‌ها و آسیب‌های مغزی را هدف گرفته تا درمانشان کند و در ادامه با شناخت دقیق‌تر مغز بتواند با افزودن بخش‌هایی به آن توانایی‌هایش را افزایش دهد. احتمالاً نیت ناگفته‌ی ماسک این است که به نوعی انسان با سایبورگ شدن بتواند همواره از هوش مصنوعی جلوتر باشد.

روی دیگر شخصیت ایلان ماسک

بعد از انتخاب شدن دونالد ترامپ به رییس جمهوری آمریکا انتقادهای زیادی به او و تیمش به خاطر دوری از شرکت‌های فناوری شد. ترامپ در نهایت عده‌ای از نام‌داران این حوزه را به عنوان مشاور خود بر گزید که نام ایلان ماسک هم در آن میان بود.

خیلی‌ها ماسک را به خاطر پذیرش همکاری با ترامپ شماتت کردند. او در پاسخ به انتقادها گفت: «هدف من سرعت بخشیدن به فرآیند گذار دنیا به انرژی‌های پایدار و چند-سیاره‌ای شدن تمدن بشری است تا اشتغال افزایش یابد و آینده برای همه بهتر شود [و در این راستا از هر وسیله‌ای استفاده می‌کنم].

اما در نهایت با کنار گذاشتن پیمان زیست‌محیطی پاریس توسط ترامپ، که درست عکس توصیه‌ها و هدف‌های ماسک بود، ماسک همکاری با دولت ترامپ را خاتمه داد.

حمایت ایلان ماسک از بیت کوین

نمی توان به زندگی نامه ایلان ماسک پرداخت و درباره نقش او در قیمت ارزهای دیجیتال نپرداخت.

چندی پیش ایلان ماسک با یک توییت و اسم آوردن از بیت کوین، رشد قابل توجهی را برای این رمز ارز رقم زد، البته شایعاتی هم درباره این که ایلان ماسک یکی از سهامداران بیت کوین است هم در فضای مجازی دست به دست می‌شود.

ایلان ماسک اخیرا به یک حامی قوی بیت کوین تبدیل شده است. او قبلا اعلام کرده بود که برای دریافت بیت کوین در معاملات خود مشکلی ندارد.

جاستین سان، بنیانگذار رمز ارز ترون در حساب توئیتر خود نوشت: “ایلان ماسک (صاحب کمپانی تسلا) همان ساتوشی ناکاماتو است.”

ساتوشی ناکاماتو، نام اعلام شده‌ای است که می‌گویند بنیانگذار و سازنده ناشناس بیت کوین است که دامین و مجموعه بیت کوین را پدید آورده است. ساتوشی ناکاماتو در این باره یک بیانیه معروف هم منتشر کرده، اما هویت او تا حالا هیچ‌وقت روشن نشده است.

این ادعا احتمالا به این خاطر مطرح شده که ایلان ماسک بار‌ها و بار‌ها راجع به این ارز دیجیتال صحبت کرده و حمایت‌های بسیاری هم از این ارز در فضای مجازی داشته است.

زندگی شخصی ایلان ماسک

ماسک دارای پنج فرزند پسر است. اولین فرزند او پس از گذشت تنها ۲ ماه بر اثر «سندروم مرگ ناگهانی نوزاد» از دنیا رفت. سپس او در سال ۲۰۰۴ صاحب دوقلوهای گریفین و خاویر و در سال ۲۰۰۶ صاحب سه قلوهای دامین، ساکسون و کای شد؛ که همگی به روش لقاح مصنوعی به دنیا آمده‌اند.

دیدگاه ماسک درباره آینده

آخرین بخش زندگی نامه ایلان ماسک نگاه او به آینده است.

ماسک می‌گوید زمانی که در دانشگاه مشغول به تحصیل بوده، همیشه دوست داشته است در فعالیت‌هایی شرکت کند که در نهایت منجر به تغییر دادن دنیا بشوند.

پس از اینکه او به لطف پروژه‌های اولیه‌اش مانند Zip2 و PayPal به ثروت فراوانی رسید و میلیونر شد، در حالی که می‌توانست از دنیای کسب و کار به کل کنار بکشد یا به دنبال کسب و کارهایی با درآمد بیشتر و ریسک کمتر برود، تصمیم گرفت علایق خود را دنبال کند.

ماشین‌های الکتریکی، پنل‌های خورشیدی و مأموریت‌های فضایی، کسب و کارهایی بدون دردسر و سودآور نیستند. اوضاع برای تسلا و اسپیس ایکس همواره به خوبی امروز نبوده است و به گفته‌ی خود ماسک، شرکت‌هایش چندین بار تا مرز ورشکستگی پیش رفته‌اند و او تمامی سرمایه‌ی خود را از دست داده است. امروز ماسک با در اختیار داشتن ۱۱.۵ میلیارد دلار ثروت شخصی، هشتاد و سومین فرد ثروتمند زمین است و فوربز او را در رتبه‌ی بیست و یکم قدرتمندترین افراد جهان قرار داده است.

بر خلاف بسیاری از کسانی که از پیشرفت تکنولوژی در یکی دو قرن اخیر راضی نیستند و ادعا می‌کنند کیفیت زندگی بشر در زمان‌های گذشته به مراتب بهتر بوده است، ماسک عقیده دارد به لطف رفاه به وجود آمده توسط تکنولوژی، بشر در حال زندگی در یکی از بهترین برهه‌های زمانی است. او در این باره می‌گوید:

اگر کسی فکر می‌کند که ترجیح می‌دهد در مقطع دیگری از تاریخ زندگی کند؛ احتمالا درک درستی از تاریخ ندارد. زندگی در دوران قدیم بسیار بد بود. مردم دانش کمی داشتند و در سنین جوانی توسط بیماری‌های هولناک می‌مردند. اگر در زمان دیگری زندگی می‌کردید، احتمالا الان دندان در دهان خود نداشتید. اگر زن هستید که اوضاع‌تان به‌مراتب بدتر می‌بود.

دیدگاه ماسک در مورد آینده را می‌توان به‌سادگی و با نگاهی به فعالیت‌های شرکت‌های تحت امرش حدس زد: آینده‌ای مملو از خودروهای الکتریکی خودران و خانه‌هایی مجهز به باتری‌های تسلا که انرژی خود را از پنل‌های سولارسیتی تأمین‌ می‌کنند؛ در کنار تمدنی چندسیاره‌ای که در آن هزینه‌ی سفرهای فضایی به ارزانی سفرهای هوایی بین قاره‌ای امروزی است.

شاید بتوان گفت جذابیت نوآوری‌های ماسک، از فلسفه‌ی ساده‌ای نشأت می‌گیرد که خود او، آن را این‌گونه شرح می‌دهد:

من به چیزهایی علاقه دارم که دنیا را تغییر می‌دهند و بر آینده تاثیر قرار می‌گذارند. تکنولوژی‌های شگفت‌انگیزی که وقتی آن‌ها را می‌بینید با خود می‌گویید «چطور چنین چیزی اتفاق افتاده؟ اصلا چطور چنین چیزی ممکن است؟

ماسک فعالیتی جدی در شبکه‌ی اجتماعی توییتر دارد و عموما اخبار شرکت‌ها، ایده‌های جدید و انتقاداتش را از طریق این کانال منتشر می‌کند. توییت‌های او در سال ۲۰۱۸ بیش از همیشه جنجالی شد و خبرهای ضد و نقیض او در مورد خصوصی‌سازی تسلا، سرانجام دردسرساز شد تا این که کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا او را در تاریخ ۳۰ سپتامبر این سال (۸ مهر) به کناره‌گیری از هیئت مدیره‌ی این شرکت محکوم کرد. تسلا تا سه سال از این سمت کنار گذاشته شده و محکوم به پرداخت جریمه‌ی ۲۰ میلیون دلاری نیز هست. البته او هنوز می‌تواند به‌عنوان مدیرعامل در تسلا فعالیت کند.